*الهام صمدی
به گزارش صنعت نما، اما متاسفانه به دلیل رکود حاکم بر اقتصاد و همچنین تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، این صنعت، بازارهای صادراتی خود را از دست داد و آن طور که باید نتوانست خود را دراین حوزه به اثبات برساند. متاسفانه این شرایط هنوز دراین صنعت ادامه دارد، تا جایی که تولیدکنندگان داخلی حتی توان تسخیر بازار داخلی را ندارند و بازار ایران پر است از محصولات چرمی ساخت ترکیه.
فعالان این صنعت امیدوارند با حمایت دولت و تلاش تولیدکنندگان داخلی، از این شرایط سخت عبور کنند و حداقل سهم بازار داخلی را برای عرضه تولیدات محصولات چرمی به‌دست آورند. عضوانجمن صنایع چرم ایران دراین باره با بیان اینکه ایران یکی از کشورهای تولید چرم خام است که می‌تواند نیاز داخل و خارج را تامین کند می‌گوید: اما دراین بین برخی از کارخانه‌های تولید چرم مدعی هستند که با وجود تولید بالای چرم در ایران، اما از آنجایی که واردات بی‌رویه چرم به صورت قاچاق انجام می‌شود، کارخانه‌های داخلی رو به تعطیلی رفته‌اند.
بحث قیمت و کیفیت دو مقوله مجزا دراین حوزه هستند، اما ترکیب این دو، تبدیل به رضایت مشتری می‌شود . با در نظرگرفتن این موضوع، باید بگویم که در ایران قیمت تمام شده محصولات بسیار بالا است و این درحالی است که کیفیت کالای تولید شده نسبت به محصولات مشابه از مطلوبیت لازم برخوردار نیست و همین امر باعث شده که برای جذب مشتری، تولیدکنندگان محصولات چرمی ترجیح دهند تا در خارج از ایران، مواد اولیه مورد نیاز تولید یک محصول را به جز چرم تهیه و از این طریق ارزش محصول تولیدی‌شان را افزایش دهند تا برای‌شان مقرون به صرفه باشد.
تسخیر بازار ایران از سوی محصولات ترک، از ۲ سال پیش آغاز شده واین درشرایطی است که تولیدکنندگان ترک فقط به فروش فکر می‌کنند؛ به این صورت که حتی اگر سودشان در تولید کم باشد ترجیح‌شان بازهم تولید است و حفظ و ماندگاری هدف‌شان است. اما در مقابل نخستین فکری که به سراغ تولیدکننده ایرانی در برابر کاهش سود به ذهنش می‌رسد، تعطیلی کارخانه است، چرا که معتقد است تولید برایش صرفه اقتصادی ندارد.
رونق در کار تولیدکنندگان ترکیه، ناشی از حمایت دولت و تلاش‌هایی است که از سوی بخش تولید انجام می‌شود. متاسفانه بخش تولید در ایران با کمبود نقدینگی مواجه و از گردش مالی بسیار کمی برخوردار است که این سبب شده تولیدکنندگان با موانع زیادی در فعالیت‌شان روبه‌رو باشند. دراین بین؛ پرداخت مالیات نیز مزید برعلت شده و توان رقابت را از تولیدکنندگان این بخش گرفته و دیگر انگیزه رقابت در بین تولیدکنندگان وجود ندارد.
نبود آینده‌نگری در بین تولیدکنندگان
متاسفانه بیشتر تولیدکنندگان، برنامه‌ریزی و هدفگذاری مناسبی برای آینده ندارند و فعالیت‌شان متوجه زمان حال است و همین امر ماندگاری‌شان را در بازار، به خطر می‌اندازد. در به وجود آمدن این شرایط نمی‌توان گفت که مقصر دولت است یا بخش خصوصی. چرا که هرکدام به نسبتی دربه وجود آمدن این شرایط دخیل هستند.
اما به هر حال دولت آن گونه که لازم بوده از تولیدکنندگان داخلی حمایت نکرده است، به عنوان نمونه برخی شرکت‌ها هستند که چندین بار در نمایشگاه‌های خارجی حضور پیدا کرده‌اند اما چون حمایت لازم ازاین بخش‌ها نمی‌شود، به همین دلیل این موضوع انگیزه حضور این شرکت‌ها را در نمایشگاه‌ها تحت شعاع قرار داده است.
واقعیت این است که فرآیند جذب بازار هدف صادراتی در کوتاه مدت محقق نمی‌شود و نیاز به زمان دارد و باید شرایطی برای تحقق این هدف مشخص شود. متاسفانه زیرساخت‌های صادراتی در صنعت چرم آن طور که باید فراهم نشده است. ما در کشور با مشکل نیروی انسانی متخصص روبه‌رو هستیم و باید با گذر زمان و با کمک بخش خصوصی و دولت این شرایط و زیرساخت‌ها فراهم شود.
رکود در حالی بر اقتصاد کشور سایه افکنده که گویا بنا ندارد به حاکمیت خود بر بازار ایران پایان بدهد. البته اینطور به نظر می‌رسد که این رکود در اقتصاد سایر کشورها هم حاکم است و این را در نمایشگاه‌هایی که در خارج از کشور برگزارمی شود می‌توان متوجه شد، از این جهت که بیشتر افرادی که در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنند، فروشنده هستند تا خریدار.
واقعیت این است که قیمت تمام شده تولیدکنندگان ایرانی بالاست و با این قیمت نمی‌توان وارد بازارهای صادراتی شد، چرا که برای کشور توجیه اقتصادی ندراد. دراین رابطه نیاز است در گام نخست قیمت‌ها را تعدیل کنیم. به طور حتم کالای تولید شده با قیمت مناسب و کیفیت بالا می‌تواند با رقبای خود در بازارهای جهانی به رقابت بپردازد و باعث توسعه صادرات در کشور شود. به گفته او، این شرایط همچنین باعث خواهد شد که تولیدکنندگان در داخل کشور نیز برای عرضه کالای‌شان به رقابت بپردازند و این امر شرایط را ایجاد می‌کند که مشتری حق انتخاب بیشتری داشته باشد، چون عرضه کالا در بازار رقابتی‌تر است.
این موضوعی است که باعث می‌شود تولیدکنندگانی که برای ماندگاری در بازار تلاش می‌کنند، میل به تولیدشان افزایش یابد و برای اینکه در بازار باقی بمانند تلاش کنند. ضمن اینکه این امر در نهایت سبب می‌شود که تولیدکننده آمادگی صادرات بیشتر را نیز داشته باشد و در بازارهای هدف نیز به رقابت بیشتر بپردازد و این یعنی تقویت بخش صادرات کشور.
به نظر من ایران بازار مصرف قابل قبولی دارد، بنابراین تولیدکنندگان درعین حال که می‌توانند بازار داخلی‌شان را حفظ کنند، می‌توانند به تولیدی که منجر به صادرات خواهد شد نیز دست پیدا کنند.
تورم توان صادرات چرم را گرفت
مشکل عمده‌ای که این روزها صنعت چرم با آن دست به گریبان است، بحث قاچاق کالاست. ترک‌ها به دلیل از دست دادن بازارهای روسیه و اوکراین دچار مشکلاتی شده‌اند، اما با از دست دادن این بازارها، در بازار ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و با وارد کردن حجم قابل توجهی از کالای قاچاق به کشور، در صدد رفع خلأهایی که در حوزه صادراتی برای‌شان ایجاد شده، هستند.
یکی دیگر از مشکلات که این روزها صنعت چرم با آنها درگیر است بحث محیط‌زیست است. محیط‌زیست از سال ۸۷ یک درصد از عوارض فروش را از صنعت چرم دریافت می‌کند، اما امروز این صنعت حال خوبی به دلیل رکود حاکم بر بازار ندارد و این هزینه باعث شده مشکلاتی برای فعالان این صنعت در کنار سایر هزینه‌های‌شان به وجود آید.
یک واقعیت در بازار وجود دارد که کارخانه‌های ایرانی زمانی‌که با بحران مواجه می‌شوند، نخستین راهی که انتخاب می‌کنند اعلام ورشکستگی است، اما ترکیه چنین نیست. درحال حاضر ترکیه با بحران‌های سیاسی و اقتصادی زیادی مواجه است، اما تولیدکنندگان این کشور، در چنین شرایطی به دنبال تولید بیشتر هستند و تلاش می‌کنند بازارهای هدف صادراتی بیشتری را پیدا کنند.
۴ هزار نیروی انسانی در این صنعت مشغول فعالیت هستند ، از آنجا که محصول چرم کاری یدی است از این رو نیاز به نیروی کار بیشتری دارد و همین امر باعث شد که این صنعت برای ۱۵۰هزار نفر ایجاد اشتغال کند. البته اگر افرادی که تحت پوشش بیمه نیستند را دراین محاسبه، درج کنیم، می‌توان گفت که این صنعت چیزی در حدود ۵۰۰ هزار شغل ایجاد کرده است، بنابراین این ضرورت وجود دارد که برای برون‌رفت از مشکلات این صنعت هرچه زودتر چاره‌ای اندیشیده و راهکاری پیشنهاد شود.
در حال حاضر هیچ‌گونه واردات رسمی محصولات چرمی در کشور وجود ندارد، اما متاسفانه با مراجعه به خیابان سعدی تهران، متوجه این موضوع می‌شویم که چرم ترک به وفور در بازار موجود است. واقعیت این است که قاچاق راه تنفس این صنعت را گرفته و هرچه زودتر باید مانع ورود کالای قاچاق به کشور شد.
تا چند سال پیش محصولات چرمی را به کشورهای ترکیه، ایتالیا، تایوان و کامبوج صادر می‌کردیم اما متاسفانه در زمان دولت قبل بازارهای خود را از دست دادیم وگرنه چرم ایران از نظر کیفیت یکی از چرم‌ها و پوست‌های خوب دنیا بود. به نظر بنده توان فعالیت و ارتقای این صنعت را سیاست‌های نه چندان منطقی، تورم و رکود حاکم بر اقتصاد گرفت.
بازار شمال تهران در قرق چرم ترک
سختگیری‌های بیش از حد و اخذ عوارض در بخش‌های مختلف، باعث شده صنعت چرم کشور با سختی به کار خود ادامه دهد و بازار شمال تهران در قرق ترک‌ها باشد. ترکیه‌ای‌ها پس از از دست دادن بازار روسیه و اوکراین در صنعت چرم، شمال تهران را هدف قرار داده‌اند و نگاه خود را به این سمت معطوف کرده‌اند، چند سال قبل فقط کانتینر تولیدات چرمی ترک‌ها شبانه در شمال تهران تخلیه می‌شد اما در حال حاضر می‌بینیم که این مسئله به یک رویه عادی تبدیل شده و محصولات چرمی ترکیه‌ای‌ها به صورت کانتینری به صورت روزانه در شمال تهران تخلیه می‌شود. سیاست‌های اتخاذ شده در برخورد با صنعت چرم کشور، قابل نقد است. ترک‌ها در همسایگی ایران نگاه خاصی به صنعت چرم دارند و باید بدانیم که تنها در مورد روغن‌های مصرفی خود در این بخش از تولیدکنندگان‌شان عوارض دریافت می‌کنند و سایر موارد مورد نیاز آنها به صورت رایگان وارد کشورشان می‌شود اما متاسفانه در ایران شرایط این‌گونه نیست و با اخذ عوارض در بخش‌های مختلف شرایط کار بسیار دشوار شده است.
در حال حاضر تولیدکنندگان صنعت چرم در کشور ۹ درصد بابت ارزش افزوده و ۲۰ درصد عوارض برای ورود مواد شیمیایی مورد نیاز را پرداخت می‌کنند و به تازگی نیز بر اساس نامه‌ای که سازمان حفاظت محیط‌زیست به تولیدکنندگان چرم ارائه کرده است، باید یک درصد از فروش خود را با پایان سال مالی به دارایی بپردازند. به تازگی جلسه‌ای را با مسئولان محیط‌زیست در همین رابطه برگزار کردیم اما آنها معتقدند که این متن صریح قانون است و باید رعایت شود اما ما معتقدیم که این تصمیم‌گیری توسط قانونگذاران غلط بوده چرا که به هیچ وجه تولیدکنندگان توانایی پرداخت این رقم را ندارند چرا که یک درصد از فروش محصولات معادل ۲۰ درصد از سود تولیدکنندگان است، در حالی که به هیچ وجه چنین رقمی با توجه به شرایط صنعت چرم اخذشدنی نیست و ما نسبت به این مسئله معترض هستیم اما چون متن بر اساس متن صریح قانون بوده و باید آن را تمکین کنیم. بنابر نامه ارجاع شده از سازمان حفاظت محیط‌زیست به واحدهای صنعت چرم تا پایان سال مالی که تیرماه ۹۶ خواهد بود، باید یک درصد از فروش محصولات به محیط‌زیست به اداره دارایی پرداخت شود. ما نیز تصمیم گرفته‌ایم تا با تولیدکنندگان در همین رابطه جلسه‌ای را برگزار کرده و تصمیم و موضع نهایی خود را اعلام کنیم چرا که این تصمیم قانونگذاران در مجلس شورای اسلامی به هیچ وجه قابل توجیه نیست و به‌طور قطع به صنعت چرم کشور لطمه خواهد زد. حضور واحدهای تولیدی چرم در ورامین و ۱۲۰ کیلومتری تهران به خواست آنها نبوده و این تصمیم‌گیری توسط مسئولان انجام شده است، ما بنا بر تصمیم مسئولان به ورامین آمدیم و خودمان این منطقه را انتخاب نکرده‌ایم بنابراین دولتمردان باید جامع‌نگر باشند و علت اخذ این عوارض را طبق قانون عنوان کنند، چرا که به خواست تولیدکنندگان نبوده است.
سخن آخر
قاچاق محصولات چرم در کنار مشکلات دیگر که این صنعت با آن مواجه است، این روزها به یکی از مشکلات این صنعت تبدیل شده و توان رقابت را از تولیدکنندگان داخلی سلب کرده است. بنا به اعتقاد کارشناسان این صنعت، رکود حاکم بر بازار نیز دراین رابطه مزید بر علت بوده و سبب شده که این صنعت دچار موانع و مشکلات زیادی شود که به گفته مسئولان این صنعت، نیاز است دولت چتر حمایتی‌اش را بر سر این صنعت بازتر کند و در کنار تلاش تولیدکنندگان این حوزه، به فکر توسعه این صنعت و دستیابی به بازارهای هدف صادراتی بیشتر برای محصولات چرمی در کشور باشیم.
پایان خبر/